BİLGESU ERANUS

(1943 Gölpazarı) Babasının kaymakam olarak görev yaptığı Bilecik Gölpazarı’nda doğmuştur. Kadıköy Kız Koleji sonrası, bir süre hukuk ve konservatuar eğitimi görüp, İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü’nü bitirdi. 1965-1973 yılları arasında metin yazarı-prodüktör olarak TRT’de çalıştı. İlk oyunu Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelendiğinde, TRT’den ayrılsa da; TRT’yi, AST’la birlikte asıl okulları arasında sayar. Edebiyat dünyasına tiyatro oyunlarıyla girdi. İlk oyunu "El Kapısı" 1973 yılında Ankara Sanat Tiyatrosu’nda sahnelendi. "Evli Evine Köylü Köyüne" adlı oyunu ile TRT Radyo Oyunları Başarı Ödülü'nü kazandıktan sonra oyun yazmaya yönelen Erenus, "El Kapısı" ile dikkati çekti. Öteki yapıtları "Ortak" Dostlar Tiyatrosu'nda, "Nereye Payidar" Ankara Sanat Tiyatrosu'nda, 1978 yılında Avni Dilligil Armağanı kazanan, "İkili Oyun" ve "Kelaynaklar" Dostlar Tiyatrosu'nda sergilendikleri yıllar ilgiyle izlendi. Erenus, Milliyet-Sanat dergisinin açtığı Çocuk Oyunları Yarışması'nda 1979 yılında birinci ödülü kazandı.

Kürt dilinin üzerindeki yasakları ezgilerle olsun kırabilmek çabaları genelde göz altılarla sonuçlandı. 1995 yılında Cam-İş Sendikasının bir toplantısında “Analar size yalvarıyorum, çocuklarınızı savaşa göndermeyin” dedi ve halkı askerlikten soğuttuğu gerekçesiyle, 1996 yılında iki ay hapse mahkûm oldu Askeri Mahkeme sanığı olarak kısa bir süre Bayrampaşa Cezaevi’nde yattı…

 Yalnızca oyunları değil romanları için de uzun süre yayınevi arar. 12 Eylül 1980 sonrasında sol düşünceyi yok etmek üzere, dinci ve ırkçı akımların devlet kurumlarınca yaygınlaştırılmasını konu alan Gece, Göz, Kazı adlı üç romanı, bastıracak yayınevi bulamadığı için ancak 1990’lı yıllarda yayımlanır. "Dersim '38" adlı senaryosu ise filme çekilemez, 1998 yılında yayımlandıktan sonra ise yargılanır ve toplatılır. Politik anlamda sahne bulamayan oyunlar yazmaktan hiç vazgeçmedi. Bunlara rağmen oyunları Avrupa’da ve Avustralya’da çevrilme ve sahnelenme imkânı bulur. 1980 yılında kaleme aldığı, 1960’larda Almanya’nın önceleri “misafir” olarak çağırdığı sonra uyumsuzluk nedenlerinden dışladığı Türk işçilerden Musa’nın yaşadıklarını konu edinen "Misafir" oyunu İstanbul Şehir Tiyatrosu, Adana, Diyarbakır, sa, Antalya Devlet Tiyatroları’nda, Bulancak Sanat Tiyatrosu'nda, Ankara Yarı Açık Cezaevi'nde ve Polis Akademisi'nce sahnelenmiş, Avrupa'nın çeşitli kentlerinde ve Avusturalya'da da oynanmıştır. Köln Arkadaş Theatre'da ise, 1997'den bu yana gösterimdedir. Işıl Kasapoğlu yönetiminde Paris'te ve Fransa'nın çeşitli kentlerinde Fransızca oynanan "Misafir," 1989 yılında İstanbul Tiyatro Festivali'nde Fransız prodüksiyonu olarak yer aldı. 2010 Ekim ayında Misafir Jacques Salzer çevirisiyle L’Espace d’un instant yayınevi tarafından L’invité adıyla yayımlandı. Yine aynı yayın evi, Un Ciel sur le bazar adıyla yayımladığı bir tiyatro antolojisinde "Misafir"’e yer verdi. Çocuklar için yazmayı büyük bir sorumluluk olarak gördüğünden, uzun meslek yaşamı boyunca bu alanda yalnızca üç oyun yazmaya cesaret edebildi. İlki, 1979 Dünya Çocuk Yılı dolayısıyla, yazdığı ve Milliyet Sanat Dergisi’nin açtığı çocuk oyunu yarışmasında, başkanlığını Haldun Taner’in yaptığı jüri tarafından birincilik ödülü alan, Birbirine Eş Kardeş oyunudur ve birkaç basım yapmıştır. Diğer ikisi ise 1990’larda yazdığı, "Anya Manya Kumpanya" ile 2010 yılında yazdığı, "Kuguşdigili" olup, her ikisinin de 2012'de yayımlamıştır…

… Kimliksizleştirme, kişiliksizleştirme amaçlı insanlık dışı tecrit koşullarını, sanatın diliyle topluma duyuran bu etkinlikle bağlantısını Bilgesu Erenus; yazarlık olarak değil de, “Emperyalizmin tüm dünyaya uygulama çabasındaki infaz sisteminin kurallarını oyun alanına taşıdım” cümlesiyle tanımladı. İki binli yıllarda ayrıca, gitarı ve Türk Tiyatrosu’nun geleneksel figürü İbiş’le birlikte, kimi kitle toplantılarında ve özellikle üniversitelerin tiyatro ve sahne sanatları bölümlerinde, Pandora’nın Kutusu adını verdiği bir gösteriyle, yazdığı oyunlardan kimi anımsatmalar yaparak bu yolla ülkenin ve dünyanın yakın tarihini irdeledi. Bilgesu Erenus günümüzde de, yüzü, tüm dünya çocuklarına, doğaya, emekçilere ve özellikle emekçilerin mücadelesine dönük bir şekilde yazdıklarını düşündüklerini ve söylediklerini onlara siper etme çabasıyla çalışmalarını sürdürüyor.

Kitapları: İki Antikomünist, 2011- www.bossahne.com, 2010 - Kuguşdigili 2004 - Çağrı, 2004 - Misafir, 2004 - Samur Kürk Uzayan Yolculuk, 2002 - Aydınlık Zindan, (Bilgesu Erenus – Yalçın Küçük) Kasım 2002 - Böyle Bir Dünya (Gülçin Çaylıgil Davası), 2000 - Halide, 1998 - Bir Senaryo Dersim`38 Bir Oyun Fikret, 1997 - Kazı, 1997 - Göz, 1984 - Güneyli Bayan Lillian Hellman, 1996 - Gece, 1996 - Kırmızı Karaağaç, 1994 - Dokumacılar, 1994 - İnsan Aklını Koruma Enstitüsü, 1992 - Anya Manya Kumpanya 1979 - Birbirine Eş Beş Kardeş,

Romanları: 2004 - Samur Kürk / Uzayan Yolculuk 1997 - Payidar 1997 - Göz 1996 - Gece 1993 - Kazı Deneme: 1993 - Entellektüel Şiddet

Tiyatro Oyunları: 1973 - El Kapısı - 1976 - Ortak 1976 - Nereye Payidar - 1980 - Kaside 1981 - İkili Oyunlar – Kelaynaklar - 1984 - Güneyli Bayan 1984 - Misafir - 1985 - Halide 1987 - 555 K - 1990 - Arka Bahçe 1991 - Acılar Şenliği 1994 - İnsan Aklını Koruma Enstitüsü 1994 - Dokumacılar 1996 - Kırmızı Karaağaç 1998 - Fikret 2004 - Samur Kürk 2004 - Çağrı Albümleri: 19 87 - Şarkılarımız 1998 - Şarkılarımız Kardeştir

Filmleri: Senarist: 1990 - Devlerin Ölümü 1989 - İkili Oyunlar 1988 - Bir Tren Yolculuğu 1981 - At  (https://www.biyografi.info/kisi/bilgesu-erenus)