MÜREBBİYE (1919) "Hüseyin Rahmi Öztuna"

  Senaryo ve Yönetmen: Ahmet Fehim, Foto Direktörü: Fuat Uzkınay, Yapım: Malul Gaziler Cemiyeti / Fuat Uzkınay 

Oyuncular: Ahmet Fehim, Raşit Rıza Samako, Şahap Rıza, İsmail Zahit, Bayzar Fasulyeciyan, Mme Kalitea, Behzat Budak 

     Konu: Dehri Efendi, altmış beş yetmiş yaşında zengin bir adamdır. Ölen karısından biri kız diğeri erkek; odalığından da yine biri kız diğeri erkek olmak üzere dört küçük çocuğu vardır. Çocukların eğitimi için Anjel adlı Paris'ten İstanbul'a gelmiş, ecnebi bir kadını mürebbiye olarak işe alır. Anjel yalıda, Dehri Efendi'nin büyük oğlu Şemi'yi, Dehri Efendi'nin yirmi yaş kadar küçük kardeşi olan Amca Bey'i, Dehri Efendi'nin kızı Melahat'ın eşi Sadri'yi "paralarından yararlanmak için" baştan çıkarır. Bu üç kişiyi de yalı içinde idare eder. Sonunda, Anjel'i kıskanan Şem'i bir gece amcasıyla eniştesinin planları ile mürebbiyenin odasına hücum eder. Rakibini öldürmek için odayı ararken açtığı bir dolapta babasıyla karşılaşır

 Sansüre uğrayan ilk film

     - “Mürebbiye eseri, Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın komedi içerikli bir yergisidir. Kitapta Batılılaşmayı yanlış anlayan, şekilcilikle içli dışlı olan tiplerin bir portresi çizilir. Yazar bununla, dönemin Türk aydınını da eleştirir. Tanzimat döneminde, zengin aileler çocuklarını Batılı tarzda yetiştirmek gayesiyle özellikle Fransız olmak üzere yabancı uyruklu bakıcılara evlerini açarlardı. Piyano, şiir, dans gibi çok katmanlı niteliklere sahip bu dadılar sayesinde çocuklar Avrupai eğitim görürlerdi.

     - Uyarlandığı kitapla aynı adı taşıyan Mürebbiye filmi, konu olarak da romanla birebir örtüşür. Parisli bir hayat kadını olan Anjel’in İstanbul’a gelip Dehri Efendi’nin evinde mürebbiyelik yapması ve evdeki erkekleri kendine âşık etmesi işlenir. Fransızları rahatsız edici yönüyle de dikkatleri üzerine toplar.

      - Düşkün bir Fransız kadının filmde yer alması, hatta başkarakter olması dönemin işgal makamlarını rahatsız eder: Anjel karakteri Fransız generali Francdet d’Esperey’i çok sinirlendirir. Böylesine ahlak düşkünü bir Fransızın sinemada olamayacağını ve onun şahsında tüm Fransızların küçük düşürüldüğünü ifade ederek filmi sansürletir. Film bu bakımdan Türk sinemasının hem sansürlenen ilk filmi hem de başka bir milletin eliyle sansüre uğrayan ilk filmdir. Mürebbiye filminin Anadolu’ya gönderilmesine de yasak koyulmasına karşın bu yasak delinir ve toplumun büyük ilgisini kazanır.

      - Sansüre uğrayan ilk Türk filmi olarak tarihe geçen Mürebbiye’nin birden fazla ilki vardır. Bir öpüşme sahnesinin ilk kez geçtiği Türk filmi de yine Mürebbiye’dir. Aynı zamanda kadın kişiliği üzerine kurulan, başkahramanı kadın olan ilk film girişimi de yine Mürebbiye’ye aittir. Yönetmen Ahmet Fehim, İstanbul’u işgal eden kuvvetlere karşı bu filmin sessiz bir direniş olduğunu da ifade eder.”

(Fotoğraflar ve bilgi: https://listelist.com/murebbiye-filmi/