Babası, Maliye baş veznedarı, Mevlevî tarikatının tanınmış siması Mehmed Halid Bey, annesi, Kırım Han sülalesi Giray’lardan Nese Hanımdır. On iki yaşına kadar kışın, Vezneciler’deki Şemsülmaarif Mektebine, yazın Göztepe’deki Taş Mektebe devam etti. On iki yaşında, Galatasaray Lisesi yatılı kısmına verildi. On sekiz yaşında, okul müdürü ve Fransızca öğretmeni ile aralarında geçen bir olay nedeniyle okuldan ayrıldı (1904). Dışarıdan lise olgunluk imtihanını verip, babasının da isteğine uygun olarak Hukuk Mektebine girdi. Sınavla girdiği Mekteb-i Hukuku (Hukuk Fakültesi) ikinci sınıfta iken yarım bıraktı.
Kirpinin Dedikleri adıyla
kitaplaşan yazıları yüzünden tehditler almaya başladı, ancak İttihad ve
Terakkicilere karşı eleştirilerini sürdürmekten vaz geçmedi. İttihad ve Terakki
Fırkası işbaşına geçince Sinop’a sürüldü (1913), oradan Çorum’a (1916), Ankara’ya
ve Bilecik’e nakledilerek beş yıl sürgünde tutuldu.
17 Temmuz 1938 tarihinde “150’liklerin af edilmesiyle yurda dönerek İstanbul’a yerleşti (1938) Aktif politikaya girmeyerek Aydede gazetesini ikinci defa çıkardı (1948-59), Bu sürgün hayatı ve seyahatleri, Memleket Hikâyeleri adlı eserindeki hikâyelerin yazılmasına malzeme hazırladı. Bazı hikâye ve sohbet yazılarını 1917-18 yılları arasında İttihad ve Terakki’nin kültür dergisi Yeni Mecmua’da yayımladığında büyük ilgi uyandırdı. Ziya Gökalp ve Ömer Seyfettin, onun, Türkçeyi en iyi kullanan yazar olduğu görüşünde birleştiler.
Bazı Eserleri
Roman: İstanbul’un
İçyüzü (1920, İstanbul’un Bir Yüzü adıyla, 1939), Yezidin Kızı (1939), Çete
(1939), Sürgün (1941), Anahtar (1947), Bu Bizim Hayatımız (1950), Nilgün (3
cilt, Türk Prensesi Nilgün), 1950; Mapa Melikesi Nilgün, 1950; Nilgün’ün Sonu,
1952; tek cilt olarak 1960), Yer Altında Dünya Var (1953), Dişi Örümcek (1953),
Bugünün Saraylısı (1954), İkibin Yılın Sevgilisi (1954), İki Cisimli Kadın
(1955), Kadınlar Tekkesi (2 cilt, 1956), Karlı Dağdaki Ateş (1956), Dört
Yapraklı Yonca (1957), Sonuncu Kadeh (1965), Yerini Seven Fidan (1977), Ekmek
Elden Su Gölden (1980), Ayın On Dördü (1980), Yüzen Bahçe (1981).
Öykü:
Memleket Hikâyeleri (1919), Gurbet Hikâyeleri (1940).
Fıkra: Bir İçim Su
(1931), Bir Avuç Saçma (2. bas. 1939), İlk Adım (1941), Üç Nesil Üç Hayat
(1943), Makiyajlı Kadın (1943), Tanrıya Şikâyet (1944).
Oyun; Deli (bir
perdelik oyun, 1929), Kanije Müdafaası ve Tiryaki Hasan Paşa (oynandı,
basılmadı).
Bknz
https//islamansiklopedisi.org.tr/karay-refik-halit
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder